Jakie choroby mózgu mogą wywoływać otępienie?

Choroby mózgu wywołujące demencję zaburzają funkcje poznawcze. Otępienie może upośledzać codzienne funkcjonowanie i wykonywanie najprostszych czynności. Ryzyko wystąpienia chorób otępiennych zwiększa wiek: powyżej 85. roku życia dotykają nawet 40% osób. Jakie choroby mózgu mogą wywoływać otępienie i czy istnieją skuteczne metody zapobiegania oraz leczenia demencji?

Otępienie dotyka jednak nie tylko osób starszych, choć u nich widoczne jest najczęściej. Do chorób mózgu wywołujących otępienie należą między innymi: Alzheimer, otępienia naczyniowe, czołowo-skroniowe lub otępienie z ciałami Lewy'ego. Przyczyny zaburzeń pamięci i otępienia to jednak nie tylko choroby mózgu. Mogą się do nich przyczynić również nadużywanie alkoholu, przyjmowane leki, guz lub uraz mózgu, zaburzenia hormonalne, niewłaściwy poziom elektrolitów, infekcje układu nerwowego, a także niewydolność wątroby lub nerek. Dlatego do skutecznej diagnozy konieczne jest przeprowadzenie szczegółowego wywiadu oraz szeregu badań diagnostycznych.

Przeczytaj również: Zaburzenia neurologiczne. Jak rozpoznać chorobę?

Choroba Alzheimera – najczęstsza przyczyna otępienia

Choroba Alzheimera wywołuje zmiany w strukturze mózgu, który nie jest wówczas w stanie właściwie przetwarzać informacji. Uszkodzenia w korze mózgowej powodują problemy z pamięcią, mową i myśleniem, problemy z orientacją w czasie i przestrzeni. Na początkowym etapie choroby otępienie występuje w formie łagodnej, jednak z czasem choroba upośledza podstawowe funkcje, uniemożliwiając choremu wykonywanie codziennych czynności. Choć nie istnieją metody leczenia Alzheimera wczesna diagnoza umożliwi zastosowanie leczenia zachowawczego, które może pomóc spowolnić rozwój choroby i złagodzić niektóre objawy. Otępienie może wywołać u pacjenta stany depresyjne, rozdrażnienie, bezsenność, a nawet agresję. Zastosowanie środków farmakologicznych i rehabilitacja funkcji poznawczych może pomóc pacjentowi zrozumieć stan, w którym się znajduje oraz zminimalizować skutki choroby.

Przeczytaj również: Z jakimi problemami zgłosić się do neurologa?

Otępienie czołowo-skroniowe – zmiany osobowości i trudności z mową

Inną chorobą mózgu, która może prowadzić do demencji jest otępienie czołowo-skroniowe. Podobnie jak w przypadku innych chorób otępiennych dolegliwości nasilają się z czasem, a w początkowym etapie mogą być niezauważalne dla pacjenta i jego bliskich. Zwłaszcza, że w przypadku otępienia czołowo-skroniowego początkowo nie występują problemy z pamięcią. Na początkowym etapie choroby pojawiają się głównie zaburzenia zachowania oraz mowy. Pacjenci często mają problem z prawidłowym wysławianiem się, a ich mowa może być niezrozumiała dla otoczenia. Nie potrafią również kontrolować swoich emocji i często zachowują się nieadekwatnie do sytuacji. Chorzy mają również problem z krytyczną oceną własnego zachowania. Mogą pojawić się u nich problemy z higieną, zaburzenia łaknienia, a nawet nałogi – nawet, jeśli dotychczas ich nie posiadali. Ze względu na brak możliwości oceny własnych zachowań do prawidłowej diagnozy może być niezbędna osoba bliska choremu. Nie ma niestety skutecznych metod leczenia tej choroby – możliwe jest jedynie łagodzenie objawów, a tym samym nieznaczna poprawa jakości życia chorego oraz jego bliskich.

Przeczytaj również: Jak żyć z migreną? Praktyczne porady

Otępienie naczyniowe – nieprzemijające ataki niedokrwienne mózgu

Otępienie naczyniowe związane jest z niedokrwieniem mózgu, spowodowanym przede wszystkim udarem. U chorego mogą występować nieprzemijające ataki niedokrwienne, czyli seria niewielkich udarów prowadzących do uszkodzeń komórek mózgowych. Choroba może przypominać Alzheimera i rozwijać się powoli, w wyniku przewlekłego niedokrwienia. Objawy mogą być różne, w zależności od miejsca, w którym doszło do uszkodzenia struktur mózgowych. Ze względu na trwałe uszkodzenia nie ma skutecznych metod leczenia – możliwe jest jedynie łagodzenie dolegliwości oraz spowolnienie rozwoju choroby. Można jej zapobiec kontrolując czynniki zwiększające prawdopodobieństwo wystąpienia udaru mózgu: nadciśnienie, cukrzycę, miażdżycę. Do wystąpienia udaru przyczynia się również nieprawidłowa masa ciała, niewłaściwa dieta i brak aktywności fizycznej, nadużywanie alkoholu lub papierosów.

Otępienie z ciałami Lewy'ego – omamy wzrokowe, urojenia, depresja

Otępienie z ciałami Lewy'ego jest drugą, po chorobie Alzheimera, chorobą najczęściej wywołującą demencję. Prócz zaburzeń pamięci charakterystyczne są dolegliwości psychiczne, związane z omamami wzrokowymi, urojeniami oraz depresją. Uszkodzenie komórek mózgowych następuje w wyniku gromadzenia się białek, zwanych właśnie ciałami Lewy'ego. Podobnie dzieje się w przypadku choroby Parkinsona, jednak białka odkładają się nie w pniu mózgu, lecz w korze i układzie limbicznym. Objawy choroby leczy się zazwyczaj środkami farmakologicznymi, pomocna może być również rehabilitacja poznawcza, która pomaga pacjentowi w wykonywaniu codziennych czynności.

Inne choroby wywołujące osłabienie funkcji poznawczych

Również inne czynniki i choroby mózgu mogą wywołać stany otępienne – mówi specjalista z Kliniki Neuro-Care w Siemianowicach Śląskich – W przypadku zauważenia pierwszych dolegliwości warto skonsultować się z lekarzem, który na podstawie wywiadu z pacjentem lub osobą z bliskiego otoczenia będzie w stanie zaproponować metody diagnostyczne umożliwiające określenie, jaka choroba mózgu wywołała otępienie – tym samym możliwe będzie zastosowanie skutecznego leczenia. Demencja może zostać wywołana również przez otępienie semantyczne, wodogłowie normotensyjne lub chorobę Huntingtona. Może być również wynikiem pojawienia się zmian nowotworowych lub uszkodzenia mózgu.

Większość zmian w mózgu, które powodują otępienie jest nieuleczalnych, a choroba postępuje z czasem. Jednak niektóre problemy z pamięcią lub zachowaniem mogą być wywołane innymi czynnikami, których skuteczne leczenie jest możliwe. Dlatego tak ważne jest ustalenie przyczyny – nie każde otępienie musi być spowodowane chorobami mózgu.