Komu zalecana jest dieta bezlaktozowa?

Ponieważ laktoza znajduje się również w mleku kobiecym, wrodzona nietolerancja tego dwucukru zdarza się bardzo rzadko. Częściej możemy spotkać się z hipolaktazją lub wtórną nietolerancją laktozy. Nie każdemu zalecana jest dieta bezlaktozowa – czasem wystarczy jedynie ograniczyć ilość spożywanych produktów zawierających ten składnik. Sprawdźmy, co warto wiedzieć o nietolerancji laktozy i diecie bezlaktozowej.

Hipolaktazja i wtórna nietolerancja laktozy

Na początku warto wyjaśnić pojęcia związane z nietolerancją laktozy, aby lepiej zrozumieć, komu zalecana będzie dieta bezlaktozowa – tymczasowa lub całkowita. Wrodzona nietolerancja laktozy, jak już wspomnieliśmy, zdarza się stosunkowo rzadko, jednak nie oznacza to, że jest to niemożliwe. Jednak podobnie jak w przypadku wtórnej nietolerancji oraz hipolaktazji niezbędne jest przeprowadzanie badań, które potwierdzą pełną diagnozę. Badanie rozpoczyna się od wywiadu, często również zalecane jest odstawienie produktów zawierających laktozę na dwa tygodnie, a następnie ponowne włączenie ich do diety. Kiedy dolegliwości ustąpią po ich odstawieniu, a następnie znów się pojawią, przeprowadza się badanie krwi, kału, a często również test wodorowy oddechu.

Przeczytaj również: Posiłki dla osób z nietolerancją laktozy

Hipolaktazja jest nietolerancją nabytą, związaną z wiekiem oraz malejącą ilością enzymu trawiącego ten dwucukier – laktazą. Wtórna nietolerancja laktozy jest zwykle związana z chorobą jelit i jest stanem przejściowym: skuteczne leczenie choroby podstawowej zwykle umożliwia ponowne spożywanie produktów zawierających laktozę.

Kiedy należy ograniczyć laktozę, a kiedy należy przejść na dietę bezlaktozową?

W przypadku wrodzonej nietolerancji laktozy, niezbędne jest przejście na dietę całkowicie bezlaktozową. Nieco inaczej jest w przypadku hipolaktazji oraz wtórnej nietolerancji. Szacuje się, że hipolaktazja dotyka około 40% populacji naszego kraju, jednak zaledwie 10% z nich doświadcza związanych z tym objawów. Należą do nich bóle brzucha, uczucie przelewania się w brzuchu, gazy, wzdęcia oraz biegunki. Jeśli cierpimy na powyższe dolegliwości, możemy odstawić produkty zawierające laktozę i przejść na dietę bezlaktozową. Nie znaczy to jednak, że całkowicie należy odstawić nabiał – to, w jakich produktach znajdziemy laktozę, przedstawiamy w dalszej części artykułu. To ważne, ponieważ całkowite odstawienie nabiału może wiązać się z niedoborami ważnych składników odżywczych. Dlatego jeśli nie mamy pewności, w jaki sposób zapewnić sobie optymalną dietę, z jednoczesnym wykluczeniem laktozy skonsultujmy się z dietetykiem. Porady online lub dietetyka w swoim mieście znajdziemy na stronie Dietetyk.pl.

Jeśli zostaniemy zdiagnozowani pod kątem celiakii, stanów zapalnych jelit lub doświadczymy biegunki z powodu zażywania antybiotyków, może pojawić się wtórna nietolerancja laktozy. Jak już wspomnieliśmy, zwykle jest stanem przejściowym – po zaprzestaniu brania antybiotyków lub wyleczeniu stanu zapalnego, możliwe jest ponowne włączenie laktozy do swojej diety. Również w przypadku przejścia na restrykcyjną dietę bezglutenową, kosmki jelitowe powinny zregenerować się na tyle, by po kilku miesiącach możliwe było ponowne włącznie laktozy do diety. Należy jednak uważnie obserwować swój organizm i jeśli ponownie pojawią się dolegliwości, po prostu zaprzestać spożywania laktozy.

W jakich produktach znajduje się laktoza?

Dietę bezlaktozową zaleca się wyłącznie osobom, które mają potwierdzoną badaniami nietolerancję laktozy oraz objawy kliniczne. W sytuacji, kiedy dokuczają nam objawy, możemy ograniczyć spożywanie laktozy do dawki, która jest dla naszego organizmu komfortowa. Istnieją bowiem produkty, które zawierają dużo tego dwucukru oraz takie, w których znajdziemy jedynie śladowe jego ilości. Dzięki temu nie musimy wykluczać z diety produktów mlecznych, które są doskonałym źródłem łatwo przyswajalnego białka i wapnia.

Najwięcej laktozy znajdziemy w mleku, również w owczym lub kozim. Mniej laktozy znajduje się w sfermentowanych produktach mlecznych, takich jak jogurty, kefiry lub sery pleśniowe. Twarde sery dojrzewające, takie jak gouda lub cheddar, praktycznie nie zawierają laktozy, więc większość osób z nietolerancją laktozy może bezpiecznie je spożywać.

W sytuacji, kiedy niezbędne jest całkowite wykluczenie laktozy z diety, konieczne jest wyrobienie nawyku czytania etykiet. Laktoza może znajdować się nie tylko w produktach mlecznych, ale również w tych wysoko przetworzonych: gotowych zupach, sosach, wyrobach garmażeryjnych, słonych przekąskach, pieczywie, margarynie, wyrobach mięsnych, słodyczach, słodzikach oraz w lekach i suplementach diety. Możemy spodziewać się laktozy w produktach, w których składzie występuje mleko, mleko w proszku, serwatka lub cukier mleczny, dlatego na diecie całkowicie bezlaktozowej należy ich unikać.